پای و تارت از جمله غذاها یا دسرهایی هستند که به دلیل تنوع بالا و قابلیت استفاده از مواد اولیه مختلف، محبوبیت زیادی در آشپزی بینالمللی دارند. شاید در نگاه اول، این دو نوع غذا مشابه به نظر برسند، اما تفاوتهای مهمی دارند که باعث میشود هر کدام کاربرد خاص خود را داشته باشند.
در این مطلب از سفره ایرانی به بررسی تفاوتها و ویژگیهای پای و تارت میپردازیم. اگر شما هم درباره فرقهای این دو نوع غذا کنجکاو هستید، تا پایان همراه ما باشید.
پای و تارت چیست؟
برای شناخت دقیق فرق پای و تارت، ابتدا باید تعریف دقیقی از هر کدام داشته باشیم.

پای چیست؟
پای نوعی غذای تهیهشده با خمیر است که در آن از دو لایه خمیر استفاده شده و بین این خمیرها، مواد مختلفی قرار میگیرد. خمیر پای ممکن است تنها در کف یا در کف و روی ظرف پخت قرار بگیرد. این ویژگی باعث میشود پای به عنوان یک غذای کامل و پرحجم شناخته شود.
پای میتواند به صورت شیرین یا نمکی تهیه شود:
پای شیرین معمولاً دسری لذیذ است که از میوهها و مواد شیرین مثل شکر و دارچین تهیه میشود. نمونههای معروف آن شامل پای سیب و پای کدو حلوایی است.
پای نمکی مثل پای مرغ و قارچ معمولا به عنوان غذای اصلی سرو میشود و شامل مواد پروتئینی، سبزیجات و ادویهها است.
ویژگی بارز پای این است که خمیر استفادهشده در آن ضخیمتر و نرمتر از خمیر تارت است، بنابراین ظرفیتی بیشتر برای نگهداشتن مواد پرکننده دارد. قالب مورد استفاده در پای نیز عمیقتر بوده و برای حجم زیادی از مواد طراحی شده است.

تارت چیست؟
تارت نوع دیگری از غذا یا دسر است که با خمیر در کف قالب و مواد پرکننده در روی آن درست میشود. برخلاف پای که ممکن است روی آن کاملا با خمیر پوشانده شود، تارت معمولاً “باز” است و مواد پرکننده در معرض دید قرار میگیرند.
خمیر تارت نازکتر و تردتر از خمیر پای است. این نوع خمیر به دلیل استفاده از مقدار بیشتری کره و کمتر شدن نفوذ مایعات در هنگام پخت، بافتی لطیف و شکننده دارد.
تارت هم میتواند به صورت شیرین یا نمکی تهیه شود:
تارت شیرین مثل تارت لیمو، تارت شکلات یا تارت میوه به عنوان یک دسر مجلسی و زیبا سرو میشود.
تارت نمکی مثل تارت اسفناج و پنیر یا تارت قارچ یک پیشغذای شیک است که معمولا در مهمانیها سرو میشود.
قالبهای مورد استفاده برای تارت معمولاً کمعمق بوده و دیوارههای کوتاه و دندانهدار دارند، که همین باعث ایجاد ظاهر جذاب و خاص آن میشود.
بررسی دقیق فرق پای و تارت
۱. نوع خمیر
خمیر پای و خمیر تارت با هم تفاوتهایی دارند:
خمیر پای ضخامت بیشتری دارد و نرمتر است. این نوع خمیر بیشتر برای مواد پرکنندهای که نیاز به پخت طولانی یا مایعات زیادی دارند، استفاده میشود.
خمیر تارت نازکتر و تردتر است و بافت شکنندهای دارد. این ویژگی باعث میشود تارت برای غذاهایی که سبُکی و ظرافت بیشتری دارند، مناسب باشد.
۲. روش قرارگیری مواد
در پای، مواد پرکننده ممکن است کاملاً پوشانده شوند (در نوع بسته)، یا فقط در بخش پایین قرار بگیرند و روی آن باز باشد (در نوع باز).
در تارت، مواد پرکننده معمولاً روی خمیر بدون پوشش قرار میگیرند، و همین امر تارت را از لحاظ ظاهری منحصربهفرد میکند.
۳. قالبهای استفاده شده
یکی دیگر از تفاوتهای کلیدی، نوع قالبهایی است که برای پای و تارت استفاده میشود:
قالب پای دارای دیوارههای عمیق و بلند است تا بتواند مواد داخل خود را بهخوبی نگه دارد.
قالب تارت کمعمق و دارای دیوارههای دندانهدار است که به تارت ظاهری شیک و مجلسی میدهد.
۴. کاربردها
پای و تارت کاربردهای متفاوتی در آشپزی دارند:
معمولاً پای به عنوان یک غذای کامل یا دسری مقوی و پرحجم سرو میشود. پایهای نمکی مثل پای مرغ برای وعدههای اصلی و پایهای شیرین مثل پای سیب به عنوان دسر استفاده میشود.
تارت معمولاً برای پیشغذا یا دسرهای سبُکتر سرو شده و به دلیل ظاهر زیبا و تمیز، در مهمانیها بسیار پرطرفدار است.
ویژگیهای مشترک پای و تارت
هرچند پای و تارت تفاوتهایی اساسی دارند، اما این دو غذا ویژگیهای مشترکی نیز دارند:
استفاده از خمیر: پایه اصلی هر دو غذا، خمیری است که باید بهخوبی تهیه شود و کیفیت آن تأثیر زیادی در نتیجه نهایی دارد.
تنوع در مواد پرکننده: هر دو غذا، امکان پر شدن با مواد شیرین یا نمکی را دارند.
امکان تطبیق با سلیقه افراد: شما میتوانید ترکیبات پای و تارت را بر اساس مواد موجود در خانه یا ذائقه خود تغییر دهید.
انواع پای و تارت
نمونههای مشهور پای:
پای سیب: یکی از کلاسیکترین و دوستداشتنیترین پایهای شیرین که به راحتی تهیه میشود.
پای مرغ و قارچ: یک غذای کامل و لذیذ که برای مهمانیها یا وعده شام مناسب است.
پای کدو حلوایی: دسر خوشمزه و پرطرفدار، خصوصاً در فصل پاییز.
نمونههای محبوب تارت:
تارت لیمو: دسر بینالمللی با ترکیب طعم ترش و شیرین بسیار خوشمزه.
تارت شکلات: یک دسر ایدهآل برای علاقهمندان به شکلات.
تارت اسفناج و پنیر: غذای گیاهی جذاب که معمولا به عنوان پیشغذا سرو میشود.
کدام را انتخاب کنیم؟ پای یا تارت؟
انتخاب بین پای و تارت به نوع مناسبت و ترجیح غذایی شما بستگی دارد:
اگر به دنبال یک غذای پرحجم و خوشمزه هستید که بتواند به عنوان وعده اصلی سرو شود، پای گزینه مناسبی برای شما است.
اگر هدفتان خلق یک دسر شیک و زیبا برای میز مهمانی است، تارت پیشنهاد بهتری است.
تنوع خمیر و مواد پرکننده در هر دو غذا این امکان را میدهد که بر اساس سلیقه خود، نسخه دلخواهتان را ایجاد کنید.

جمعبندی
در نهایت، فرق پای و تارت در نوع خمیر، نحوه قرار گرفتن مواد، قالب مورداستفاده و نوع کاربرد آنها است. پای به دلیل خمیر قویتر و ضخیمتر، برای وعدههای پرحجم مناسب است؛ درحالی که تارت با خمیر نازک و ترد طراحی شده تا سبکی و ظرافتش در دسرها و خوراکهای سبکتر جلوه کند.
سوال متداول
۱٫ تارت چه تفاوتی با پای دارد؟
تارت معمولاً با خمیری نازکتر و تردتر تهیه میشود و مواد پرکننده آن فقط در کف خمیر قرار میگیرند، بدون اینکه با خمیر دیگری پوشانده شوند. همین ویژگی باعث میشود تارت بیشتر برای پیشغذا یا دسرهای شیک و مجلسی استفاده شود.
۲٫ کدام گزینه برای مهمانیها مناسبتر است: پای یا تارت؟
تارت به دلیل ظاهر شیک و ظریفش معمولاً انتخاب بهتری برای مهمانیها است، در حالی که پای به دلیل حجم بالاتر، برای وعدههای کامل و پرحجم مناسبتر است.
۳٫ آیا میتوان از یک نوع خمیر برای هر دو استفاده کرد؟
ممکن است، اما به نتیجه ایدهآل نمیرسید. خمیر تارت شکننده است و ممکن است در پایهای پرحجم خوب عمل نکند، و خمیر پای نیز برای تارت ظریف (به دلیل نرمی بیشتر) مناسب نیست.
۴٫ آیا میتوان مواد پرکننده پای و تارت را تغییر داد؟
بله، هر دو پایه انعطافپذیری بالایی دارند و میتوان با مواد مختلف شیرین یا نمکی آنها را تهیه کرد. از میوهها گرفته تا گوشت و سبزیجات، همه میتوانند در آنها به کار گرفته شوند.
مطالب مرتبط: