هنر آشپزی افغانستان سنت های مختلفی دارد که نشان دهنده مهمانوازی ریشه دار این سرزمین است. یکی از شیوه های زندگی مردم افغانستان و خصلت های معنوی و از خودگذشتگی آن ها، غذایی است که برای مهمان تهیه می شود. ویژگی های آشپزی هر منطقه از افغانستان نشان دهنده تنوع قومی و جغرافیایی آن است. به طور کلی آشپزی افغانی با آشپزی پاکستان، ایران و آسیای مرکزی بسیار شبیه یکدیگراند. در همه غذاهای افغانی ترکیبات گروه های غذایی مثل حبوبات، پروتئین های گیاهی و حیوانی، غلات و سبزیجات وجود دارد. همچنین توسط انواع آرد گندم، جو و ذرت در اندازه ها و شکل های گوناگون متناسب با آن منطقه پخت می شود. با توجه به آنچه در مورد غذاهای افغانی گفتیم حتما شما هم دوست دارید با هنر آشپزی این کشور آشنا شوید. در این مقاله قصد داریم بهترین کتاب آشپزی افغانی را معرفی کنیم.

۱٫معرفی کتاب آشپزی افغانی «هنر آشپزی افغانستان»

کتاب «هنر آشپزی افغانستان» اثر «فروزان احمدی» نویسنده افغانستانی است که به تازگی توسط انتشارات «شاملو» در مشهد منتشر شده و در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است.

این کتاب آشپزی افغانی حاوی در ۱۷ فصل است و در بخش ضمائم آن نکات ضروری و مفیدی در مورد آشپزی آورده شده و دانشنامه و اصطلاحات خاص غذاهای افغانستانی نیز در این قسمت دیده می شود. احتمالا این کتاب در حوزه آشپزی افغانستان اولین کتاب تخصصی باشد که به صورت گسترده انواع غذاها و شیرینی ‌های ملی و محلی افغانستان معرفی کرده است. در این کتاب در کنار معرفی غذاها و شیرینی ‌های افغانستان، طرز تهیه غذاهای ملی و محلی این کشور به شیوه ای بسیار ساده آموزش داده می شود.

وجود تصاویر تمام رنگی از غذاها و شیرینی ها بر جذابیت این کتاب آشپزی افغانی افزوده است.

• فصل نخست این کتاب به معرفی غذاهای برنجی افغانستان مثل انواع مختلف «قابلی پلو» و انواع «کچیری» اختصاص دارد.
• فصل دوم انواع غذاهای مختلف گوشتی معرفی شده است.
• فصل سوم به معرفی انواع ۱۹ نوع کباب رایج در مناطق مختلف افغانستان اختصاص دارد.
• فصل چهارم مخاطب با انواع شوربا و یا همان آبگوشت افغانی آشنا می شود که نویسنده ۲۱ نوع غذای آبگوشتی محلی و غذاهایی چون اشکنه و غلورتروش معرفی می کند.
• فصل پنجم کتاب به معرفی انواع «قورمه»های محلی افغانستان اختصاص دارد.
• فصل ششم خواننده با غذاهای خمیری یا بخار پز آشنا می شود که شامل غذاهایی چون آی خانم، منتو، آشک و سمبوسه است.
• فصل هفتم به معرفی انواع بولانی‌های محلی اختصاص یافته است.
• فصل هشتم انواع برانی‌ها معرفی می شوند .
• فصل نهم به معرفی آش و سوپ محلی افغانستان و انواع غذاهای سرخ کردنی پرداخته شده است.
• فصل یازدهم دستور پخت ۲۰ مدل غذا رایج در مناطق مختلف افغانستان شرح داده شده است.
• فصل دوازدهم کتاب به معرفی انواع دسر و غذاهای میان وعده اختصاص دارد.
• فصل ۱۳ و ۱۴ به معرفی «سلاته‌ها» (سالاد) و انواع ترشی پرداخته شده است.
• فصل پانزدهم خواننده با چندین نوع «چتنی» آشنا می شود.
• فصل شانزدهم به طرز تهیه انواع شیرینی های افغانستان اختصاص دارد.
• فصل هفدهم به معرفی انواع نوشیدنی ‌های افغانستان و شیرینی‌های مختلف پرداخته شده است.

۲٫کتاب آشپزی افغانی«پروانه»

یکی از بهترین کتب آشپزی افغانی کتاب پروانه است که توسط خانم دُرخانی ایوبى به زبان انگلیسی درباره غذاهای افغانستان نوشته شده است. کتاب آشپزی افغانی پروانه در سال ۲۰۲۰ از بین ده ها عنوان کتاب در لیست بهترین کتاب آشپزی از سوی مجله و سایت غذای خوب بی بی سی معرفی شد. واشنگتن پست و نیویارک تایمز از جمله روزنامه‌ ها و مجله ‌های معتبر در دنیا هستند که این کتاب را بهترین کتاب در موضوع غذای ملل معرفی کردند.

تفاوت کتاب “پروانه” با سایر کتاب‌هایی که درباره غذا‌های افغانستان به انگلیسی منتشر شده است، در نوع دید فرهنگی نویسنده به موضوع، شرح قصه‌ها و خاطرات خانوادگی و دستور کامل پخت غذاها است.

هر فصل کتاب پروانه با سخنان ادیبانه شاعرانی چون مولانای بلخی، منصور حلاج، شعری از لیلا صراحت روشنی و یا جمله ‌ای از نویسندگان افغانستان شروع می شود.

کتاب آشپزی افغانی پروانه دارای شش فصل و ۲۵۸ صفحه است که فصل اول کتاب شامل دستور پخت غذاهای نوروزی افغانستان مثل سبزی چلو و ماهی، کُلچه‌های (شیرینی) نوروزی و هفت‌میوه خشک و تر است.

در این کتاب یک فصل جداگانه به غذاهای وگان (نوعی غذا که فاقد هر نوع مواد حیوانی و جاندار هستند) اختصاص داده شده است. این فصل کتاب پروانه مخصوص افراد گیاهخوار است که علاقه زیادی به غذاهای غیرگوشتی دارند.

به دلیل تنوع مواد غذایی، تنوع سبزیجات و میوه‌های ارگانیک در افغانستان نویسنده توانسته در این کتاب یک منوی غذایی عالی برای کسانی که به غذاهای آسیایی علاقه دارند تهیه کند.

جذابیت ها و نکات قابل نقد کتاب آشپزی افغانی پروانه

صفحه آرایی و طراحی با درج تصاویر غذاهای افغانستان، فضای محل تهیه و صرف غذا و ظروف سفالی توانسته جذابیت و ترکیب بندی صفحات کتاب برای خواننده همون تابلویی نقاشی تماشایی کند. همچنین در این کتاب دستورات پخت غذاها به صورت حرفه ای  و استاندارد نوشته شده که برای مخاطب انگلیسی زبان بسیار دلنشین است.

تنها نقد کتاب پروانه به عنوان بهترین کتاب آشپزی افغانی این است که نویسنده تنها به معرفی و شرح غذاهای شهری افغانستان پرداخته و اشاره ای به انواع غذاهای مشهور محلی این کشور نکرده است.

از بین حدود ۲۰۰ نوع غذا و خوراکی و دستورالعمل تهیه غذاها نویسنده تنها به ۸۷ نوع غذا، دسر، شیرینی و ترشی‌جات پرداخته تا حجم کتاب بیش از حد زیاد نشود. براساس گفته نویسنده این کتاب تعدادی زیادی از مخاطبان غربی در استرالیا، اروپا و امریکا، دستورالعمل ‌های غذایی کتاب آشپزی پروانه را انجام داده اند.

جمع بندی

در این مقاله از سفره ایرانی دو کتاب آشپزی افغانی کتاب هنر آشپزی افغانستان و کتاب پروانه معرفی شدند که هر دو از دسته بهترین کتب آشپزی به شمار می روند. در این کتاب ها به معرفی انواع شیرینی ها و غذاهای محلی و شهری کشور افغانستان پرداخته شده است. اگر به آشپزی علاقه مند هستید می توانید برای مشاهده سایر کتاب های آشپزی ایرانی و ملل به سایت آموزشگاه سفره ایرانی مراجعه نمایید